بهترین مطالب و تصاویر جهان

موزه علوم طبیعی+راه سلامت

بهترین مطالب و تصاویر جهان

موزه علوم طبیعی+راه سلامت

راه سلامت هشتاد و دو


نشانه‌های ترشح آدرنالین در بدن تپش قلب، لرزش، تعریق، سردی دست و هیجان است. فرد احساس ناخوشی می‌کند. این علائم به محض تعادل میزان انرژی در بدن رفع می‌شوند. در چنین وضعیتی از میزان استرس کاسته می‌شود و هیجانات به حالت توازن برمی‌گردند و خشنودی جایگزین فشار روانی می‌شود.
هنگامی ‌که بدن به دلیل بروز هیجانات عاطفیِ منفی همچون خشم و اندوه در استرس قرار می‌گیرد، مغز هورمون‌های مختلفی ترشح می‌کند که حاصل آن اشتهای کاذب است.در چنین شرایطی با وجود سیری باز به خوردن ادامه می‌دهیم.
 
دکتر راجر گولد متخصص دانشگاه کالیفرنیا در تحقیقی که روی ۱۷هزار شرکت‌کننده انجام داده به این نتیجه دست یافته است که احساسات ما مسئول بیش از ۷۵ درصد خوراکی‌های ناسالم و پرحجمی هستند که می‌خوریم.آیا خوردن شکلات، شیرینی خامه‌ای و پاستا پیامد یک بی‌انضباطی غذایی و راحت‌طلبی نیست؟بدون شک همه این‌ها حاصل عادت نادرست غذایی است.

پژوهش‌های بیشماری در این زمینه علم تغذیه را متحول کرده است و هر آن چه تا کنون درباره وزن و رژیم غذایی می‌دانستیم را زیر سوال برده‌اند. ما بیش از هر چیز برای تغییر خلق و خو و داشتن احساس خوب آنی به خوردن روی می‌آوریم.

چرا خود را فریب می‌دهیم؟

علم این رفتار را خوردن هیجانی نام نهاده است که به معنای خوردن بدون احساس واقعی گرسنگی و ناخنک زدن و ریزه‌خواری کردن پس از خوردن یک وعده غذای مفصل است. این رفتار غذایی منجر به اضافه وزن می‌شود.همه ما قواعد یک تغذیه سالم و متعادل را می‌شناسیم. سبزیجات و میوه فراوان، غلات سبوس‌دار، گوشت در حد اعتدال و شیرینیجات به میزان بسیار کم اما احساسات پرتنش ما و میل به تسکین این احساسات، آنقدر قوی هستند که قادرند بر این آگاهی غلبه کنند.
 
هیجانات ما متحدان پرقدرتی دارند که می‌توانند به راحتی از ذهن ما عبور کنند.مغز برای عملکرد درست بیش از ۵۰ درصد گلوکز مورد نیاز خود را از اندام‌ها دریافت می‌کند. گلوکز یا قند سوختی است که انرژی مورد نیاز سلول‌های بدن را تامین می‌کند. در شرایط فشار روانی گاهی نیاز مغز به قند به ۹۰ درصد نیز افزایش می‌یابد. این فشار روانی در بلندمدت بر وزن بدن تاثیر مستقیم دارد. مغز در هر شرایطی خودخواهانه مواد مورد نیازش را تامین می‌کند. در واقع جای هیچ تعجبی نیست، چرا که مغز مرکز کنترل عملکردهای بدن است.

دکتر آخیم پترز متخصص بیماری‌های داخلی و دیابت و پژوهشگر مغز و اعصاب در پروژه تحقیقی که از سال‌ها پیش دنبال می‌کند کارکرد مغز را مورد مطالعه قرار داده و نظریه مغز خودخواه را ارائه داده است. هنگامی‌ که مغز دچار کمبود گلوکز می‌شود علائم هشدارانه می‌دهد که در پزشکی به معنای کاهش اندوخته انرژی مغز نام دارد. این امر باعث می‌شود که تمام گلوکز موجود در بدن به سوی مغز هدایت شود. سیستم استرس از این علائم هشدار استفاده می‌کند و آدرنالین در بدن ترشح می‌شود.

نشانه‌های ترشح آدرنالین در بدن تپش قلب، لرزش، تعریق، سردی دست و هیجان است. فرد احساس ناخوشی می‌کند. این علائم به محض تعادل میزان انرژی در بدن رفع می‌شوند. در چنین وضعیتی از میزان استرس کاسته می‌شود و هیجانات به حالت توازن برمی‌گردند و خشنودی جایگزین فشار روانی می‌شود.

هیجانات منفی چون خشم، ترس و نگرانی موجب فعال شدن ساز و کار استرس در بدن و تحریک حس گرسنگی می‌شود. هیجانات می‌خواهند پیامی به ما برسانند: مشکلی وجود دارد که باید رفع شود.

ما هنگام بروز هیجانات منفی نیاز داریم وضعیت تغییر کند تا دوباره احساس بهتری داشته باشیم. برای مثال هنگامی که خشمگین هستیم میزان آدرنالین خون افزایش می‌یابد قلب به تپش می‌افتد، عضلات منقبض می‌شوند و مشت‌ها گره می‌خورند. بدن آماده می‌شود تا با تمام نیرو خشم را بیرون بریزد. در این لحظه ما میلی به خوردن نداریم، زیرا بدن ما هم‌زمان میزان زیادی کورتیزول آزاد کرده است.

ترشح هورمون کورتیزول در واکنش بدن به استرس افزایش می‌یابد تا سیستم عصبی را دوباره آرام کند. اکنون اگر ما نتوانیم خشم خود را بیرون بریزیم و این هیجان منفی ماه‌ها در بدن بماند یا عامل دیگری باعث بروز مجدد خشم شود، سیستم استرس بدن ما در حال آماده‌باش قرار می‌گیرد و ما به طور دائم احساس انقباض، ناخوشی و فرسودگی می‌کنیم و برای تسکین خود به خوردن روی می‌آوریم.

پیامدهای خطرناک رفع اشتهای کاذب

به محض این که مغز گلوکز دریافت کند تمام تلاش خود را برای تنظیم انرژی بدن به خرج می‌دهد و سیستم عصبی به طور موقت به آرامش دست می‌یابد. اما این راه حل مطلوب نیست.دکتر آخیم پترز می‌گوید: فرد با خوردن بلافاصله احساس بهتری می‌کند و آرام می‌شود. اما اشکال کار در این است که در عرض چند دقیقه میزان زیادی مواد قندی و یا خوراکی‌های پرنمک وارد بدن می‌کند بدون این که علت اصلی هیجانات تحریک‌شده‌اش از میان برود.
 
بنابراین این خوردن باعث تسکین فوری فرد می‌شود اما مشکل اصلی که باعث عذاب او شده به طور موقت پنهان می‌شود. این التیام موقت باعث می‌شود عادت کنیم هر بار با بروز هیجان منفی با خوردن شکلات و چیپس خود را تسکین دهیم.برای مغز ما این واکنش چنین تفسیر می‌شود: مشکلات حل‌نشدنی سیستم عصبی ما را در حال آماده‌باش قرار می‌دهند و باعث آسیب‌های شدید روحی و در نتیجه کاهش اندوخته انرژی مغز می‌شود.

از بین بردن اشتهای کاذب

به گزارش دویچه‌وله، دکتر آخیم پترز معتقد است برای درهم شکستن این چرخه تنها یک راه وجود دارد: از آنجایی که توازن میزان انرژی و هیجانات به هم وابسته هستند، پیروی از یک روش زندگی مبتنی بر تعادل احساسات اولین گام تعیین‌کننده برای ایجاد توازن اندوخته انرژی مغز است. برای کاهش وزن نیازی نیست رفتار غذایی خود را تحت کنترل قرار دهیم بلکه باید احساسات خود را مهار کنیم.
 
این اقدام به ظاهر ساده برای بسیاری از افراد چالشی بزرگ است. برای مدیریت مطلوب احساسات مهم‌ترین کار این است که بتوانیم آنها را از یکدیگر تفکیک کنیم.دانشمندان آمریکایی در تحقیقاتی که روی افراد مورد آزمون به عمل آوردند دریافتند، آن دسته از شرکت‌کنندگان که قادر به تشخیص وجه تمایز احساسات خود بودند، شناخت چشمگیرتری نسبت به عواطف هیجانی خود داشتند.
 
آنها برآورد درستی از میزان اهمیت یک موقعیت داشتند و می‌توانستند واکنشی مطلوب و معقولانه بروز دهند.اما برای افرادی که احساسات آشفته و مغشوشی داشتند بسیار دشوار بود که از احساسات خود به عنوان پیک‌های اطلاعاتی استفاده کنند و به کمک آنها موقعیت خود را شناسایی و ارزیابی کنند. برای این دسته افراد تشخیص واکنش‌هایی که باعث تغییر احساسات آنها می‌شوند دشوار بود.

منبع: روزنامه آرمان
http://www.asriran.com/fa/news/496530


museum90

مراقبت از گوارش به همین سادگی است

تغذیه مناسب، ورزش روزانه، کنترل استرس و تنش های عصبی به عنوان مهمترین فاکتورهای زندگی سالم نقش مهمی در تامین و تداوم سلامتی دارد.
حسن سعادت نیا استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد و رییس هیات مدیره انجمن گوارش و کبد خراسان در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: تغذیه مناسب بدون تردید نقش مهمی در سلامت جسم و روح و تامین نیروی دفاعی بدن ما دارد.

وی مصرف غذاهای نامناسب را عامل تشدید بسیاری از بیماریها مخصوصاً بیماریهای گوارشی خواند و تصریح کرد: تغذیه مناسب، ورزش روزانه، کنترل استرس و تنش های عصبی به عنوان مهمترین فاکتورهای زندگی سالم نقش مهمی در تامین و تداوم سلامتی دارد.

رییس هیئت مدیره انجمن گوارش و کبد خراسان اظهار داشت: خود درمانی، مصرف داروهای مختلف به ویژه مسکن ها، آنتی بیوتیک‌ها، داروهای لاغری و چاقی بدون تجویز و مشورت پزشک به هیچ عنوان توصیه نمی شود زیرا عوارض جبران ناپذیر و خطرناکی در پی دارند.

وی مصرف نان سبوس دار و میوه های حاوی فیبر را در بهبود عملکرد صحیح روده بزرگ بسیار موثر خواند و ادامه داد: مصرف حدود سه وعده گوشت قرمز و سفید مانند مرغ و ماهی برای عملکرد بهتر دستگاه گوارشی به افراد توصیه می شود.
 
سعادت نیا با تاکید به اینکه مصرف چربی به ویژه چربی های حیوانی باید محدود شود، گفت: استفاده از روغن‌های گیاهی مانند روغن کنجد، زیتون، آفتابگردان بر انواع حیوانی آن اولویت دارند و به افراد توصیه می شوند.

وی در زمینه مصرف قندهای ساده بیان کرد: مصرف قندهای ساده مانند شکر باید محدود شود و برای تامین کالری مورد نیاز بدن، استفاده از قندهای مرکب شامل سیب زمینی، برنج و غلات افزایش پیدا کند.

این فوق تخصص گوارش و کبد افزود: مصرف نمک نیز باید بسیار محدود شود و در صورت استفاده، مصرف نمک یددار توصیه می شود
http://www.asriran.com/fa/news/496601

باعث ابتلا به بیماری هایی چون دیابت، کبد چرب، پوکی استخوان، انواع سرطان، ابتلا به بیماری های خود ایمنی، بروز مشکلات ناباروری در زنان و مردان و نیز افزایش کلسترول بد خون شود.
اگر با دیدن تابلوهای تبلیغاتی شکلات‌های تخته‌ای یا شکلات‌بارها قلبتان به تپش می افتد و دلتان می خواهد تمامی شکلات بستی های این فروشگاه های تازه تاسیس را بخورید، باید عواقب مرگبار آن را به جان بخرید.

سازندگان صنعتی شکلات در سراسر جهان برای فروش بیشتر، سود و منفعت بالای سازمان های خود بعضاً سلامت انسان ها را نادیده گرفته و از مواد مضری چون کره کاکائو، شیر، شربت ذرت، طعم دهنده های مصنوعی، تخم مرغ، روغن سویا و لاکتوز در محصولاتشان استفاده می کنند که ترکیب آنها می تواند باعث بالا رفتن فشار و چربی خون، ابتلا به دیابت، چاقی، اعتیاد به مصرف مواد غذایی چرب و شیرین، بروز آلرژی در افراد مستعد، آکنه و ضایعات پوستی، خرابی دندان ها و بسیاری از مشکلات سلامتی دیگر شود.

در اکثر فروشگاه های دارای انواع بستی، ژله، خامه و نان های شیرین، این محصولات به استادانه ترین شکل ممکن تزیین می شوند و با قیمت های بالا به مشتریان فروخته می شود. محصول دیگر روغن سویای اصلاح ژنتیک شده موسوم به GMO است که محصولی مضر برای سلامت انسان ها شناخته شده و می تواند باعث ابتلا به بیماری هایی چون دیابت، کبد چرب، پوکی استخوان، انواع سرطان، ابتلا به بیماری های خود ایمنی، بروز مشکلات ناباروری در زنان و مردان و نیز افزایش کلسترول بد خون شود.

خانم ها بویژه بیشتر از آقایان باید از خوردن این نوع شکلات ها اجتناب کنند زیرا روغن سویا و لسیتین حاوی موادی است که سبب ساخت میزان بالایی هورمون استروژن در بدن می شود و پیامد آن برای خانم ها ناباروی، تمایلات احساسی کم، بروز فیبروم رحمی حتی در سنین کم باروری، ابتلا به سندروم پلی کیستیک و حتی  سرطان سینه است.

پس از این به بعد هرگاه گذرتان به یکی از این مغازه های خوش رنگ با شکلات های وسوسه کننده و فروشنده های بازاریاب افتاد، لحظه ای به خطرات تشریح شده در این مطلب بیاندیشید و از خوردن این سموم خوش طعم خودداری کنید.

منبع: باشگاه خبرنگاران
http://www.asriran.com/fa/news/496620


museum90

علائم هشدار دهنده سرطان پروستات

در طول دهه‌ی گذشته سرطان پروستات شایع‌ترین سرطان در میان مردان امریکایی بوده است؛ و در آینده نیز هم‌چنان یک تهدید خطرناک برای سلامتی مردان در ایالات متحده خواهد بود؛ زیرا طبق گزارش‌های انجمن سرطان امریکا، در ۲۰۱۴ بالغ بر ۰۰۰، ۲۳۰ نفر به عنوان مبتلایان جدید به این بیماری تشخیص داده شدند و تقریبا ۰۰۰، ۳۰ نفر نیز جان‌شان را از دست دادند. هم‌چنین این انجمن تخمین می‌زند از هر ۷ مرد، یک نفر در زندگی‌اش و درحدود ۶۶ سالگی با سرطان پروستات مواجه خواهد شد.

به گزارش بازده؛ آگاهی از پاسخ برخی پرسش‌ها نظیر این‌که سرطان پروستات چیست، چگونه می‌توان آن را تشخیص داد، این سرطان از کجا می‌آید، عواملی که یک فرد را بیش‌تر در معرض آن قرار می‌دهند چیست، و چگونه می‌توان از بروز آن پیش‌گیری کرد بهترین راهی است که بتوانید با آرامش ‌خاطر و اطمینان میانسالی را پشت سر بگذارید.

اطلاعاتی که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، یک بررسی اجمالی و کلی از مهم‌ترین جنبه‌ّهای این سرطان است.

سرطان پروستات چیست؟

این نوع سرطان در پروستات به وجود می‌آید؛ پروستات غده‌ی کوچکی است که در دستگاه تناسلی بیش‌تر پستانداران نر وجود دارد. این غده با ترشح یک مایع برای حمل و تغذیه‌ی اسپرم، نقش مهمی در تولید مثل ایفا می‌کند.

انواعی مختلفی از سرطان پروستات وجود دارد، که نحوه‌ی ایجاد و پیشرفت هر یک از آنها اندکی با دیگری متفاوت است. اغلب اوقات سرطان به‌تدریج در طول زمان به وجود می‌آید و خطر انتشار وسیعی به همراه ندارد. از طرف دیگر، برخی از انواع سرطان پروستات نیز می‌توانند انتشار بسیار سریع و مخربی داشته باشند. این سرطان مخصوص مردان است، و اغلب در سنین بالا رخ می‌دهد.

سرطان پروستات می‌تواند مرگ‌آور باشد، ولی نه به اندازه‌ی سرطان‌های دیگر. اکثریت مردان می‌توانند با سرطان پروستات کنار بیایند و در واقع به علت این بیماری نمیرند.

علائم سرطان پروستات

وقتی یک شخص در مراحل آغازین سرطان پروستات قرار دارد، معمولا زمانی طول می‌کشد تا علائم قابل توجهی از بیماری در بدن وی ظاهر شود. درست مانند سایر اشکال سرطان، درمان این بیماری در مراحل آغازین بسیار راحت‌تر است؛ وقتی که هنوز این سرطان پیشرفت نکرده باشد، تشخیص زودهنگام و آگاهی از برخی اطلاعات برای مردان بسیار حیاتی و ضروری است. ولی اگر این بیماری وارد مراحل بعدی شود، ممکن است علائم زیر را در بدن بیمار ایجاد کند:

مشکلات ادراری

بسیار از نشانه‌های مربوط به سرطان پروستات در دستگاه ادراری نمایان می‌شوند. این سرطان ممکن است تخلیه‌ی ادرار را با مشکل مواجه کند، فشار ادرار را کاهش دهد، باعث بروز درد هنگام ادرار و وجود خون در آن شود.

مایع منی

شکل و ظاهر مایع منی، غالبا به دلیل وجود خون در آن تغییر می‌کند.

درد و ناراحتی

درد در نیمه‌ی پایینی بدن از جمله نشانه‌های رایج میان مردانی است که به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند. این درد معمولا در ناحیه‌ی پایین کمر، پاها، و باسن رخ می‌دهد. هم‌چنین ممکن است شخص مبتلا هنگام نشستن، در لگن خود احساس ناراحتی کند یا به طور کلی، در همه‌ی استخوان‌ّهای بدن‌اش اندکی دچار درد شود.

اختلال نعوظ

شخص مبتلا ممکن است توانایی‌اش را برای حفظ نعوظ به اندازه‌ی مناسب برای برقراری رابطه‌ی جنسی از دست بدهد.

ولی در حقیقت، حدود دوسوم از مردانی که به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند، بسیاری از این علائم را در خود مشاهده نمی‌کنند. ولی یک‌سوم باقی‌مانده معمولا متوجه‌ی حداقل یکی از این علائم می‌شوند.

علل ایجاد سرطان پروستات

علت اصلی ایجاد سرطان پروستات تا حدودی نامشخص است. پژوهش‌های پزشکی تنها توانسته‌اند در این مورد به مشکلات سلولی اشاره کنند. درست مانند انواع دیگر سرطان، سرطان پروستات نیز وقتی به وجود می‌آید که در این غده‌ی تناسلی سلول‌های غیرطبیعی تولید ‌شوند. این سلول‌های جهش‌یافته بسیار سریع‌تر از سلول‌های سالم منتشر می‌شوند و فضای بیش‌تری از پروستات را اشغال می‌کنند. رشد این سلول‌های می‌تواند به ایجاد یک تومور در بافت پروستات منجر شود؛ سپس سلول‌ها از تومور جدا می‌شوند و در بخش‌های دیگر بدن نیز رشد می‌کنند.

عوامل خطر

در ادامه به چهار عامل خطر بسیار مهم مربوط به سرطان پروستات اشاره می‌کنیم؛ هرچند به سختی می‌توان گفت دقیقا کدام‌یک از این‌ها مهم‌تر هستند، زیرا در علل ایجاد این بیماری هم‌چنان جای بحث وجود دارد.

سن

سن تا حدود زیادی مهم‌ترین عامل خطر برای مردان است؛ به همین دلیل به شدت توصیه می‌شود مردان در حدود ۴۰ سالگی آزمایش‌های مربوط به این بیماری را انجام دهند. ابتلا به این بیماری زیر ۵۰ سالگی بسیار نادر است، و معمولا بیش‌تر در سنین ۶۰ تا ۷۰ سالگی بروز می‌کند.

ژنتیک

آمارهایی وجود دارند که نشان می‌دهند وجود سابقه‌ی خانوادگی در رابطه با سرطان پروستات می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را تا سه برابر افزایش دهد. اگر عضو سالخورده‌ی خانواده پیش از ۶۰ سالگی به این سرطان مبتلا شده باشد، خطر ابتلای اعضای جوان‌تر حتی بیش‌تر هم می‌شود. هر قدر تعداد بستگان مبتلا، به ویژه بستگان درجه یک، بیش‌تر باشد، احتمال وجود یک ژن معیوبِ عامل سرطان در فرد بیش‌تر خواهد شد.

نژاد

سرطان پروستات در میان مردان سیاه‌پوست نسبت به سایر نژادها شایع‌تر است. خطر ابتلا به این بیماری در میان مردان آسیایی کم‌تر است، و مردان سفیدپوست از این لحاظ در جایگاه میانه قرار دارند.

چاقی

بر اساس برخی پژوهش‌ها، هر قدر شاخص توده بدنی بیش‌تر باشد خطر ابتلا به سرطان پروستات نیز بیش‌تر می‌شود. هم چنین پزشکان به این نکته اشاره می‌کنند که تشخیص سرطان و درمان آن برای افراد چاق دشوار است.

پیشگیری از سرطان پروستات

شواهد دقیقی در دست نیست که نشان دهد خوراکی یا غذای خاصی باعث ایجاد سرطان پرستات می‌شود، ولی برای پیشگیری از آن توصیه می‌شود رژیم غذایی سالم و متنوعی برای خود در نظر بگیرید. مصرف کافی اسیدهای چرب، و ویتامین‌ها و مواد مغذی ضروری می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد و از چاق شدن جلوگیری کند.

عوامل متعددی در سبک زندگی وجود دارند که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند. مردانی که به طور منظم و مکرر رابطه‌ی جنسی دارند و به انزال می‌رسند، و هم‌چنین آن‌هایی که به طور منظم ورزش‌های سنگین انجام می‌دهند، با خطر کم‌تری مواجه می‌شوند.

لازم به ذکر است، هرگونه افزایش حجم پروستات مستقیما به منزله‌ی ابتلا به سرطان پروستات نیست. بزرگی پروستات در بسیاری از مردان به دلیل هایپرپلازی یا بیش‌رویشی خوش‌خیم ایجاد می‌شود که خطر کمی دارد و جزء بیماری‌های شایع مردان سالخورده است.
http://www.asriran.com/fa/news/496256


museum90

بهترین و بدترین ظروف برای پخت غذا

ظرف‌های استیل برای استفاده در اجاق‌گاز، فر و خوراک‌پز ایمن هستند و برای تفت دادن با حرارت بالا، سرخ کردن در روغن، تفت‌آب‌پزی و درست کردن سس مناسب به شمار می‌روند.
ظروف پخت‌وپز انواع بسیاری دارند و ممکن است افراد را در انتخاب و استفاده از آن‌ها سرگردان شوند؛ ازجمله اینکه چه جنسی برای چه کاربردی مناسب است یا چه وسایلی برای چه نوع پخت‌وپزی بهترین کاربرد را دارد.

در اینجا به‌طور خلاصه به بررسی انواع ظرف‌های پخت‌وپز و نقاط قوت و ضعف آن‌ها می‌پردازیم:

چدن

چدن یکی از مواد برای ساختن ظرف‌های پخت‌وپز چندمنظوره است. ظرف‌های چدنی بادوام هستند و حرارت را به‌خوبی هدایت می‌کنند و تقریباً در همه‌جا (ازجمله اجاق‌گاز، فر و کباب‌پز، جوجه‌گردان و آتش مستقیم) می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

ظرف‌های چدنی برای تفت دادن، برشته کردن، تنوری کردن، سرخ کردن مناسب هستند.

ظرف‌های چدنی وقتی داغ می‌شوند، داغ باقی می‌مانند که این نکته مهمی برای تفت دادن گوشت است. این ظرف‌ها بادوام و ارزان هستند و اگر با یک لایه نازک چربی حیوانی یا روغن آشپزی حرارت بالا داده شوند، به‌تدریج با پلیمریزه شدن روغن روی سطح فلز، ظرف به‌طور طبیعی نچسب می‌شود (فرآیند seasoning).

از طرف دیگر ظرف‌های چدنی به‌طور یکنواخت گرم نمی‌شوند، درصورتی‌که به‌طور مناسب از آن‌ها مراقبت نشود، ممکن است زنگ بزنند، ترک بخورند یا تراشه شوند، سنگین هستند و تمیز کردن و نگهداری آن‌ها دشوار است.

چدن لعاب‌دار

ظرف‌های چدنی لعاب‌دار بسیاری از مزایای ظرف‌های چدنی معمولی را دارند، بدون آن‌که دردسرهای زمان‌بندی دقیق هنگام پخت‌وپز با این ظرف‌ها را داشته باشند؛ به‌علاوه ظرف‌های چدنی لعاب‌دار جذاب‌تر هستند و مدل‌ها و رنگ‌بندی‌های بیشتری در بازار هستند. البته قیمت آن‌ها هم گران‌تر است.

این ظرف‌ها برای اجاق‌گاز و فر ایمن و برای پختن خورش و خوراک، خوراک‌پزی و پخت نان مناسب هستند.

مزایای آن‌ها این است که نیازی به در نظر گرفتن دقیق زمان ندارد، انتقال حرارتی آن عالی است، بسیار بادوام است و در حرارت‌های بالا بسیار عالی عمل می‌کند.

نقاط ضعف آن‌ها این است که لایه نچسب ندارد و برخلاف ظروف چدنی معمول نمی‌تواند در مدت‌زمان پخت‌وپز یک‌لایه نچسب بر خود ایجاد کند، بسیار سنگین هستند و جابجا کردن آن‌ها دشوار است و از ظروف چدنی معمول گران‌تر هستند.

استیل (فولاد زنگ نزن)

ظروف استیل غیر واکنشی، بادوام، ایمن برای شستن در ماشین‌های ظرف‌شویی و مقاوم در برابر زنگ‌زدگی، خوردگی، خراش و به‌اصطلاح لب پر شدن هستند، علاوه بر آن‌که به چشم هم زیبا به نظر می‌رسند. اما نکته مهم این است که استیل رسانای خوبی برای حرارت نیست. کلید یافتن ظروف استیل خوب این است که مدلی را انتخاب کنید که بخش درونی آن از فلز دیگری مانند مس، آلومینیوم انتخاب‌شده باشد و به‌این‌ترتیب بهتر می‌تواند گرما را از خود عبور دهد.

ظرف‌های استیل برای استفاده در اجاق‌گاز، فر و خوراک‌پز ایمن هستند و برای تفت دادن با حرارت بالا، سرخ کردن در روغن، تفت‌آب‌پزی و درست کردن سس مناسب به شمار می‌روند.

نقاط مزیت آن‌ها بادوام بودن، ارزان‌تر بودن در برابر سایر گزینه‌ها مانند مس و قابل شستشو بودن در ماشین ظرف‌شویی و نقاط ضعف آن‌ها هدایت ضعیف حرارت، مگر با به کار گرفتن آلومینیوم یا مس در آن است.

مس

مس یک رسانای عالی برای حرارت به‌حساب می‌آید و به همین دلیل است یکی از گران‌ترین ظروف پخت‌وپز در مقایسه با سایر ظروف است. مس به‌سرعت در برابر حرارت واکنش نشان می‌دهد و کنترل پخت غذا و یکنواختی حرارت را آسان می‌کند. در مقابل ظرف‌های مسی با غذاهای اسیدی یا قلیایی واکنش نشان می‌دهند و بنابراین ممکن است به غذا مزه فلزی بدهند. به همین علت باید مس را با ماده دیگری مثلاً قلع یا استیل پوشاند.

ظرف‌های مسی برای استفاده در اجاق، فر و خوراک‌پز ایمن هستند. تابه و قابلمه‌های مسی برای بیشتر کارها مناسب هستند و از آن‌ها می‌توان برای پختن با آبجوش، بخارپز کردن، تفت دادن و تفت‌آب دادن استفاده کرد.

نقطه قوت ظرف‌های مسی این است که به بهترین شکلی حرارت را منتقل می‌کنند و نیاز به گرم کردن از پیش در آن‌ها وجود ندارد، زیرا به‌سرعت گرم می‌شوند و نقاط ضعف آن‌ها این است که گران هستند، در اجاق‌های القایی (نسل سوم از اجاق‌های الکتریکی) کاربرد خوبی ندارند و برای درخشش به سفیدکاری متناوب احتیاج دارند.

آلومینیوم

آلومینیوم به علت بسیار نرم بودن و واکنش کردن بیش‌ازحد باید با مواد غذایی باید روش‌هایی برای استفاده در ساخت ظروف غذا آماده شود. آلومینیوم آنودایز شده که در بسیاری از ظروف خانه به کار می‌رود، از طریق یک فرآیند شیمیایی به دست می‌آید که دران آلومینیم به یک فلز سخت و غیر واکنشی بدل می‌شود.

ظرف‌های آلومینیمی را می‌توان به‌طور ایمن در اجاق‌گاز و فر به کار برد و بسته به نوع تابه می‌توان از آن‌ها برای پخت ماهی؛ تخم‌مرغ؛ برای روسوزی کردن (searing) (پختن در درجه حرارت بالا به‌طوری‌که سطح ماده غذایی قهوه‌ای شود)‌ و تفت دادن در حرارت بالا برای مدت کوتاه با مقدار کمی روغن (sauteing) هستند.

نقاط مثبت این ظرف‌ها هدایت حرارتی عالی، وزن سبک و قیمت مناسب و محکم و مقاوم بودنشان در برابر خراش است و نقاط منفی آن خوب عمل نکردن روی اجاق‌های القایی و مناسب نبودن برای پخت شیرینی‌ها است، زیرا فلزات با رنگ تیره ممکن است در صورت توجه نکردن دقیق باعث قهوه‌ای شدن بیش‌ازحد و سوختن شیرینی شود.

نچسب‌ها

اگرچه ظرف‌های نچسب برای همه انواع پخت‌وپز مناسب نیستند، اما آن‌ها هم جایگاه خودشان را دارند. با این ظرف‌ها می‌توانید با کمترین میزان روغن به پخت‌وپز بپردازید و پاک کردن آن‌ها نیز در مقایسه با سایر ظروف فلزی راحت‌تر است. تابه‌های نچسب هم مانند سایر ظروف فلزی از نوعی فلز (استیل، آلومینیوم و مس) ساخته‌شده‌اند. تنها تفاوت آن‌ها این است که لایه‌ای از مواد نچسب سطوح پخت‌وپز را گرفته است.

ظرف‌های نچسب برای استفاده روی اجاق‌گاز ایمن هستند. برخی از تابه‌های نچسب را می‌توان در فر نیز استفاده کرد اما باید دستورالعمل استفاده از آن را بررسی کرد.

تابه‌های نچسب برای پختن چیزهایی همچون ماهی، تخم‌مرغ، و کرپ‌ها مناسب هستند.

نقاط مثبت این ظرف‌ها این است که می‌توان با کمترین میزان روغن در آن‌ها غذا پخت و بسته به ماده استفاده‌شده در آن‌ها می‌توانند هدایتگر مناسب حرارت باشند.

نقاط ضعف آن‌ها این است که برای استفاده از آن و خراش وارد نکردن بر آن‌ها از وسایل پلاستیکی (نایلونی یا سیلیکونی) یا چوبی استفاده کرد، چراکه وسایل فلزی به لایه نچسب آن آسیب می‌زنند، این ظرف‌ها نمی‌توانند حرارت‌های بسیار بالا را تاب بیاورند و ممکن است لایه نچسب آن ترک بخورد، بنابراین برای استفاده از آن باید از حرارت ملایم یا متوسط استفاده کرد و بالاخره اینکه لایه نچسب می‌تواند عمر کوتاهی داشته باشد.

شیشه

ظرف‌های شیشه‌ای برای استفاده در فر ایمن و برای پختن گوشت، کیک، پودینگ و کلوچه مناسب هستند.

این ظرف‌ها با مواد غذایی واکنش نشان نمی‌دهند و درنتیجه شما می‌توانید هر چیزی را در آن‌ها بپزید و سپس آن‌ها را بدون نگرانی درباره تغییر طعم یا رنگ آن در همان ظرف نگهداری کنید، انتقال حرارت مناسبی دارند و نسبت به ظرف‌های سرامیکی ارزان‌تر هستند.

این ظرف‌ها برای غذاهایی که باید جوش بخورند، نامناسب هستند، ممکن است در اثر حرارت ترک بخورند یا شکسته شوند و به خاطر انتقال خوب حرارت برای خوراکی‌های شیرین، شکر را می‌سوزاند.

سرامیک

ظروف پخت‌وپز سرامیکی در شکل‌ها و اندازه‌های فراوانی در بازار به فروش می‌رسند. سرامیک‌ها به‌تدریج گرم می‌شوند، برای غذاهایی که به گرمای ملایم احتیاج دارند بسیار مناسب است، به‌عنوان نمونه درست کردن کاستارد یا لازانیا بسیار مناسب هستند. سرامیک‌ها با مواد غذایی واکنش نشان نمی‌دهند، بنابراین برای پختن غذاهای اسیدی و همچنین غذاهای قلیایی بسیار مناسب هستند، علاوه بر آن‌که نگهداری غذا بعد از پخت‌وپز در همان غذا نیز ساده است.

ظرف‌های سرامیکی برای استفاده در فر ایمن هستند و برای آرام‌پز کردن گوشت‌ها و پختن کلوچه‌ها و گراتن مناسب هستند.

نقاط مثبت این ظرف‌ها این است که با مواد غذایی واکنش نشان نمی‌دهند، بنابراین برای غذاهای اسیدی که به‌عنوان نمونه حاوی گوجه‌فرنگی هستند، مناسب هستند، حرارت را به‌آرامی انتقال می‌دهد و از سوختن غذا جلوگیری می‌کند، برای خوردن و کشیدن غذا مناسب هستند و کاربردی و جذاب هستند.

نقاط منفی آن‌ها این است که می‌توانند باعث بیش‌ازحد قهوه‌ای شدن غذاهای شیرین شوند،‌ ساده‌تر از سایر ظروف شکسته می‌شوند و به‌راحتی لب پر می‌شوند.

سیلیکون

در سال‌ها اخیر انواع ظرف‌های پخت‌وپز سیلیکونی روانه بازار شده‌اند، از تابه‌های باریک گرفته تا قالب‌های مافین و کیک؛ اما ظرفی که باید در هر آشپزخانه‌ای وجود داشته باشند، تابه‌های خطی است. این تابه‌ها به شما اجازه پخت مناسب کیک، کلوچه، پیتزا را می‌دهند.

این ظرف‌ها برای استفاده در فر ایمن هستند و برای پختن کیک‌های سبک و ظریف، نان و مافین‌های که چسبیدن در آن‌ها مسئله مهم به شمار می‌رود، مناسب هستند.

نقاط قوت آن‌ها این است که مانع از چسبیدن غذا به ظرف می‌شوند،‌ جدا کردن ماده پخته‌شده از قالب در آن آسان است، اگرچه بعضی وقت‌ها ماده پخته‌شده در گوشه و کنار آن باقی می‌مانند، به‌راحتی در ماشین ظرف‌شویی شسته می‌شوند

نقاط ضعف آن‌ها این است که هدایتگر حرارتی ضعیفی هستند،‌ ماده پخته‌شده در آن به‌سختی به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید، البته این مسئله‌ای است که با توجه به نوع غذا می‌تواند خوب یا بد باشد و بالاخره اینکه شستن آن‌ها کار سختی به‌حساب می‌آید.

منبع: همشهری آنلاین